श्री ज्ञानेश्वरी जयंती 2022
ज्ञानेश्वर महाराजांचे थोरले बंधू संत निवृत्ती हे त्यांचे गुरु – अध्यात्मिक गुरु होते आणि ज्ञानेश्वर म्हणतात, ‘गुरुदेवांनी मला ज्ञान शिकवले नाही तर त्यांच्या हृदयातून ज्ञानात रूपांतर झाले’ जर तुम्हाला मराठी समजत असेल, तर तुम्ही ‘ये हृदयाचे ते हृदयी’ ही ओळ ऐकली असेल. ‘ म्हणजे सद्गुरूच्या हृदयापासून शिष्याच्या हृदयापर्यंत. भारतीय तत्त्वज्ञान आणि गुरु शिष्य परंपरा, परिवर्तनावर विश्वास ठेवते, जे केवळ शिकवण्यापेक्षा अधिक आहे. हे परिवर्तन गुरुकृपा या काव्यात अधिक स्पष्ट केले आहे.
Shri Dnyaneshwari Jayanti 2022
मोठ्या भावाला सद्गुरू मानणे आणि विश्वास ठेवणे हे खरेच अवघड आहे, पण ते आपल्याच भावाचे गुरु झाले हेच निवृत्तिनाथांचे मोठेपण होते.
संत ज्ञानेश्वर आणि त्यांचे दोन भाऊ निवृत्ती आणि सोपान, बहीण मुक्ताबाई हे सर्व संत झाले. पण त्यांचे बालपण या समाजाच्या छळात गेले. क्रूर लोकांना निरपराधांवर अत्याचार करण्यासाठी कोणत्याही कारणाची गरज नाही. संत, परमात्मा, जगातील सर्व अत्याचार आणि क्रूरता सहन करतो आणि जगाला शांती देतो. ऐसी शांती ज्ञानेश्वरी ।
ज्ञानेश्वरीनेही कुंडलिनी महायोगाचे 6 व्या अध्यायात स्पष्टीकरण दिले आहे.
मी ज्ञानेश्वरीबद्दल काही लिहिण्याइतका महान नाही, पण या महान महाकाव्याला आणि हे लिहिणाऱ्या महान कवीला माझी साधी प्रार्थना लिहू शकतो.
संत ज्ञानेश्वरी माऊली जयंती विचार आणि संदेश :
1. देह हा रथ आहे. त्यातील इंद्रियं घोडे असून बुद्धी सारथी आहे आणि मन लगाम आहे. त्यामुळे केवळ देहाचे पोषण करणे हा आत्मघात आहे.
2. अशी कोणतीच गोष्ट नाही जी अभ्यासाने साध्य होणार नाही.
3. कधीतरी मला कोणत्या तरी प्रकारचे दु:ख मिळणार आहे याची जाणीव ठेऊन, मी माझ्या आसपासच्या माणसांची जमेल तशी मदत केली पाहिजे.
4. माझ्या आयुष्यात घडणाऱ्या घटना, परिस्थिती, यावर माझे अनेकदा नियंत्रण नसते. मात्र त्यावेळी सकारात्मक विचार अन् योग्य वर्तन नक्कीच माझ्या हाती आहे.
5. माझ्या आसपास असलेल्या लोकांनी, माझ्या संपर्कात येणाऱ्या लोकांनी माझ्याशी कसे वागावे हे मी ठरवणे हे माझ्या हाती नसले, तरी मी त्यांच्याशी प्रेमपुर्वक वर्तन करणे नक्कीच माझ्या हाती आहे. संयम, मृदु भाषा, मंगल कामना हे माझ्या हाती आहे.
संत ज्ञानेश्वरांच्या हरिपाठात 28 अभंग आहेत. याशिवाय त्यांनी विविध अभंग, विराण्या रचल्या. विश्वकल्याणासाठी पसायदान रचून त्यांनी भक्तीचा नवा मार्ग दाखवला. वारकीर संप्रदायाचा पाया रचणाऱ्या ज्ञानेश्वर माऊलींनी अवघ्या 21 व्या वर्षी कार्तिक वद्य त्रयोदशीला इंद्रायणीच्या काठी समाधी घेतली.